چاه ارت چیست؟

تعریف چاه ارت و سیستم ارتینگ

یکی از انواع چاه، چاه ارت است. امروزه در اکثر مکانها و ساختمانها برای حفظ جان افراد و تجهیزات مورد استفاده از خطرات ناشی از صاعقه، از چاه ارت و سیستم ارتینگ استفاده می‌شود. چاه ارت ضامن امنیت ساختمان و افراد است. به عبارت دیگر جهت حفظ ایمنی بیشتر در اکثر ساختمانها و مکانهای بزرگ تجاری و کارخانه‌ها از سیستم ارتینگ و چاه ارت استفاده می‌شود که فواید زیادی دارد. لزوم استفاده از چاه ارت در حفظ ایمنی بسیار مهم است. جهت حفظ ایمنی ساختمان و ساکنین آن باید از یک سیستم حفاظتی استفاده شود که مهمترین آن سیستم ارتینگ می‌باشد.

سیستم ارتینگ یکی از اجزای اصلی ساختمان است. سیستم ارتینگ یا چاه ارت (Earth) که به معنی زمین است، در اکثر ساختمانها استفاده می‌شود. در زمین‌هایی که امکان حفاری و حفر چاه ارت وجود دارد از چاه ارت استفاده می‌شود و اگر نه از سیستم ارتینگ استفاده می‌شود. در سایر مکانها که امکان حفر چاه ارت وجود ندارد از سیستم ارتینگ استفاده می‌شود. سیستم ارتینگ (Earthing) برای جلوگیری از خطرات ناشی از صاعقه و برق آسمانی می‌باشد. برای دستیابی به یک سیستم ارتینگ مناسب، کارآمد، بادوام و قابل اعتماد باید شرایط مختلفی همچون اجرا، طراحی و انتخاب مصالح مناسب را مورد توجه قرار داد تا به سیستم مناسب دست یافت. اما به طور کلی می‌توان گفت چاه ارت از حساسیت و ویژگی‌های خاصی برخوردار است و این ویژگیها بسیار مهم است. زیرا پس از حفر چاه ارت و انجام کار امکان دستیابی مجدد به آن وجود ندارد و در صورت بروز نقص یا اشکال نمی‌توان به طور کامل این نقص را بر طرف کرد. و این موضوع بسیار مهم است.

اهداف استفاده از چاه ارت و سیستم ارتینگ

استفاده از چاه ارت و سیستم ارتینگ اهمیت زیادی دارد. اهداف مختلفی برای استفاده از چاه ارت و سیستم ارتینگ وجود دارد که ما برخی از آنها را نام خواهیم برد. به طور خلاصه اهداف بکارگیری چاه ارت، سیستم ارتینگ یا گراندینگ عبارت است از

• حفاظت و ایمنی وسایل و تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی
• حفاظت و ایمنی جان انسان
• جلوگیری از ولتاژ تماسی
• جلوگیری از ولتاژهای ناخواسته و صاعقه
• فراهم آوردن شرایط ایده‌آل جهت کار
• اطمینان از قابلیت کار الکتریکی
• حذف ولتاژ اضافی

لزوم استفاده از چاه ارت و سیستم ارتینگ

استفاده از چاه ارت و سیستم ارتینگ برای ساختمانهای بلند بسیار ضروری است. جهت حفاظت افراد و دستگاهها اضافه ولتاژهای تولید شده در بدنه که باعث صدمه زدن به دستگاهها و افراد می‌شود، همچنین ولتاژهای بسیار زیاد و خطرناک ناشی از برخورد صاعقه با دکلهای کامپیوتری را باید در جایی خنثی نمائیم و از صدمه به افراد جلوگیری کنیم. به همین منظور استفاده از سیستم ارت و حفاظت از تجهیزات بسیار لازم و ضروری است بعلاوه با افزایش استفاده از سیستمهای دیجیتالی و حساس، لزوم بازنگری در طراحی، نصب و نگهداری سیستمهای حفاظتی گراندینگ وجود دارد. استفاده از این دستگاهها به شدت توصیه می‌شود.

اجرای چاه ارت و سیستم ارتینگ

اجرای چاه ارت یا سیستم ارتینگ نیز از اهمیت زیادی برخوردار است و فعالیت درست سیستم ارتینگ مرهون اجرا و پیاده سازی درست آن است. می‌توان گفت مهم‌ترین و حساس‌ترین سیستم اتصال زمین، چاه ارت است و طراحی و اجرای درست آن از اهمیت زیادی برخوردار است و باید به درستی انجام شود. اجرای چاه ارت بسیار حساس است و فقط افرادی که تجربه و تخصص کافی در این زمینه را دارند می‌توانند چاه ارت را حفر، نصب و اجرا نمایند تا هنگام کار مشکلی به وجود نیاید. در اجرای چاه ارت باید برخی نکات را رعایت کرد تا چاه ارت مناسب بدست آید و به خوبی کار کند. گاهی یک بی‌دقتی ساده در اجرای چاه ارت باعث از دست رفتن کل هزینه و ناکارآمدی سیستم چاه ارت می‌شود که خود باعث بروز حوادث ناگواری می‌شود و این موضوع اصلا خوب نیست.

شرکتهای معتبر و متخصص بسیاری وجود دارد که در زمینه طراحی و اجرای چاه ارت و سیستم ارتینک فعالیت می‌کنند و کار خود را به خوبی انجام می‌دهند. این شرکتها با رعایت کامل نکات ایمنی و نکات فنی مهندسی به اجرا و پیاده سازی چاه ارت می‌پردازند.

روشهای اجرای چاه ارت، سیستم ارتینگ (زمین حفاظتی)

برای اجرای چاه ارت و سیستم ارتینگ روشهای مختلفی وجود دارد که هر کدام از آنها به نحوی انجام می‌شود. اجرای چاه ارت در هر مکانی انجام می‌شود به طوری که در برخی زمینها اجرای چاه ارت به صورت عمقی و در برخی دیگر به صورت سطحی انجام می‌شود که هر کدام علتی دارد. بطور کلی جهت اجرای ارت و سیستم حفاظتی دو روش کلی وجود دارد.

۱- زمین عمقی
در این روش که یک روش معمول می‌باشد از چاه برای اجرای ارت استفاده می‌شود و درون زمین چاه حفر می‌شود. برای حفر چاه ارت به صورت عمقی باید خاک زمین مناسب باشد.

۲- زمین سطحی
روش دوم زمین سطحی است. در این روش سیستم ارت در سطح زمین (برای مناطقی که امکان حفاری عمیق در آنها وجود ندارد) و یا در عمق حدود ۸۰ سانتیمتر اجرا می‌گردد. در زمینهای که امکان حفر چاه ارت به صورت عمقی وجود ندارد اجرای چاه ارت به صورت سطحی انجام می‌شود.

نگهداری از سیستم ارتینگ و چاه ارت

بعد از اجرا و پیاده سازی چاه ارت و سیستم ارتینگ، نگهداری از آن اهمیت زیادی دارد. اگر از سیستم ارتینگ به خوبی نگهداری نشود، هنگام صاعقه به خوبی کار نخواهد کرد. جهت اطمینان کارکرد چاه ارت و سیستم ارت در برابر اضافه ولتاژهای تولید شده در بدنه ساختمان که باعث صدمه دیدن دستگاهها و افراد می‌شود و همچنین ولتاژهای بسیار زیاد ناشی از برخورد صاعقه با دکلهای کامپیوتری ضروریست مقاومت سیستم ارت به صورت سالانه اندازه گیری شود. و نکته بسیار مهم است. به همین منظور استفاده از سیستم ارت و حفاظت از تجهیزات بسیار ضروری و لازم است و این دستگاه ضامن امنیت ساختمان و افراد است. به علاوه با افزایش استفاده از سیستم‌های دیجیتالی و حساس، لزوم نگهداری و نظارت بر سیستمهای حفاظتی گراندینگ و چاه ارت وجود دارد.

منابع: شرکت نیک بینش کارن و سایت مدیریت آمار و فناوری اطلاعات