تصفیه فاضلاب بیمارستان

فاضلاب بیمارستانی یا فاضلاب عفونی

یکی از انواع مهم فاضلاب، فاضلاب بیمارستانی است. همانطورکه فاضلاب بیمارستانی اهمیت زیادی دارد، تصفیه فاضلاب بیمارستانی اهمیت بیشتری از خود آن دارد. فاضلاب ناشی از بیمارستانها و مراکز بهداشتی درمانی به طور کلی از نظر کیفی تقریباً مشابه فاضلاب شهری هستند اما ممکن است دارای مواد و ترکیبات بالقوه سمی و عفونی نیز باشند که سلامت محیط، کارکنان شاغل در بخش بهداشت و درمان و کل جامعه را به خطر بیندازد.

دفع و تصفیه فاضلاب بیمارستانی اهمیت زیادی دارد. در کشورهای توسعه یافته و برخی کشورهای در حال توسعه به دلیل اینکه مقادیر زیادی آب در بیمارستانها مصرف می‌گردد، فاضلاب تولیدی به صورت رقیق شده می‌باشد و پساب خروجی از بیمارستانها و مراکز بهداشتی درمانی بدون نیاز به تصفیه اضافی در تصفیه خانه‌های فاضلاب شهری تصفیه می‌گردند، و بدون آنکه خطر خاص بهداشتی و زیست محیطی را سبب گردد. برای دفع و تصفیه فاضلاب بیمارستانی باید به نکات بهداشتی دقت کرد.

فقط تحت شرایط خاص نظیر شیوع بیماریهای اسهال حاد زائدات بیماران باید به طور اختصاصی جمع آوری و گندزدایی شوند. درکشورهایی که شبکه جمع آوری فاضلاب وجود ندارد، تخلیه فاضلاب (بیمارستانها و مراکز بهداشتی درمانی) به صورت تصفیهن شده و یا تصفیه شده به طور ناقص باعث مخاطرات اجتناب ناپذیری بر روی بهداشت و سلامت جامعه خواهد شد. لازم به ذکر است که اثرات سمی مواد شیمیایی موجود در فاضلاب مراکز بهداشتی درمانی(بیمارستانی) بر روی باکتری و میکروارگانیسمهای فعال در فرآیند تصفیه فاضلاب از خطرات دیگر موجود در فاضلابهای این مرکز می‌باشد. به همین جهت باید به فاضلاب بهداشتی و تصفیه آن دقت زیادی داشت. رعایت نکات بهداشتی و بهداشت محیط در دفع و تصفیه فاضلاب بیمارستانی مهم است.

اتصال به شبکه جمع آوری و تصفیه خانه فاضلاب شهری

1- فقط در صورتی تخلیه فاضلابهای بیمارستانی به شبکۀ فاضلاب شهری مجاز است که شهر دارای تصفیه خانۀ فاضلاب در دست بهره برداری باشد.

2- با رعایت موارد زیر تخلیۀ این نوع فاضلابها بدون پیش تصفیه به شبکۀ فاضلاب شهری(که به تصفیه خانۀ در حال بهره برداری منتهی می‌گردد)مجاز میباشد:

برای جلوگیری از ورود مواد معلق درشت موجود در فاضلابهای بیمارستانی به شبکه و ایجاد مشکل، ضروری است یک دستگاه آشغال گیر در مدخل ورودی فاضلاب بیمارستانها به شبکه فاضلاب شهری به صورت ثابت و غیرقابل جابجایی نصب گردد. دستگاه آشغال گیر باید مدام نظافت شود و آشغالها از روی آن پاک شوند.

اهمیت فاضلاب بیمارستانی بسیار مهم است. درصورتیکه مراکز تحقیقات پزشکی و یا بیمارستانهای تخصصی ویژه‌ای در سطح شهر وجود داشته باشد که کیفیت فاضلاب آنها با کیفیت فاضلاب شهری متفاوت و احتمالاً حاوی مواد رادیواکتیو، سمی و یا مواد بازدارندة رشد میکروبی به میزان غیرمتعارف باشد، ضروری است موارد به شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور منعکس تا به صورت خاص اتخاذ تصمیم گردد. این نکته اهمیت زیادی دارد و باید آن را رعایت کرد.

باتوجه به اینکه بیمارستانها ممکن است موادشیمیایی خطرناک، مواد دارویی و ایزوتوپهای رادیواکتیو مصرف نمایند باید ضمن ارایه آموزشهای لازم به پرسنل مربوطه، از تخلیۀ این مواد به شبکه جلوگیری شود. این آموزشها باید از طرف بیمارستانها و با همکاری شرکت آب و فاضلاب استانی ارائه گردد تا باعث شیوع بیماریهای عفونی نشود.

ورود و تخلیه مواد زاید جامد بیمارستانی و مواد عفونی، فاضلاب حاصل از دستگاههای کنترل آلودگی، خاکستر و بقایای حاصل از سوزاندن زبالۀ بیمارستانی در کوره‌های زباله سوز، مواد شیمیایی و دارویی مازاد که تاریخ مصرف آنها گذشته، مواد شیمیایی پرتوزا، جنین سقط شده، اندامهای قطع شده بیماران، محیط‌های کشت مصرف شده و مواد نوک تیز به شبکۀ جمع آوری فاضلاب شهری اکیداً ممنوع می‌باشد. زیرا وجود چنین موادی در فاضلاب عملیات تصفیه فاضلاب را با مشکل مواجه می کند.

استفاده مجدد از فاضلاب تصفیه شده برای کشاورزی که فاضلاب بیمارستانی با آن همراه بوده است تنها در صورت رعایت استانداردهای بهداشتی مجاز است. اگر استانداردهای بهداشتی فاضلاب رعایت نشده باشد نباید از پساب فاضلاب استفاده کرد.

فاضلاب حاصل از آشپزخانه‌های بیمارستانها و رستوران آنها حاوی روغن و چربی بالایی است که با تجمع این روغن و چربی می‌تواند باعث گرفتگی لوله‌هایی فاضلاب را فراهم نماید، لذا این مکانها به منظور حذف چربی موجود در فاضلاب خود باید اقدام به احداث واحد چربی گیر نماید. چربی گیر فاضلاب باید پس از مدتی تخلیه شود تا بتواند به خوبی کار کند.

بیمارستانهایی که به شبکه جمع آوری فاضلاب وصل نیستند می‌توانند تصفیه خانه اختصاصی داشته باشند و به راحتی فاضلاب خود را تصفیه کنند. یک سیستم تصفیه فاضلاب کارآمد باید دارای واحدهای زیر باشد. فقط در این صورت می توانند به فعالیت خود ادامه دهند.

تصفیه بیولوژیکی فاضلاب بیمارستان 

تصفیه اولیه جهت حذف بخشی از مواد آلی و مواد جامد معلق به کار گرفته میشود. تصفیه بیولوژیکی ثانویه که بیشتر تخم انگلها را به همراه %90-95 و باکتریها بخش مهمی از ویروسها به همراه لجن ته نشین شده حذف خواهند کرد. پساب خروجی از تصفیه ثانویه تقریباً عاری از عوامل بیماریزا انگلی رودهای خواهد بود . ولی هنوز مقادیر مهمی از باکتریها و ویروسها را به همراه خود خواهد داشت. این باکتریها باید از فاضلاب حذف شوند.

مواد معلق mg/l20 پساب خروجی از تصفیه ثانویه احتمالاً دارای آلی خواهد بود که جهت گندزدایی مناسب نمی‌باشد. بنابراین پساب باید فرآیند تصفیه تکمیلی نظیر لاگون را طی کند. اگر زمین کافی و یا شرایط مناسب برای احداث لاگون وجود ندارد می‌توان صافی ماسه‌ای تند جهت کاهش جامدات معلق را به کمتر از 10 میلی گرم در لیتر استفاده کرد که این کار کمک زیادی به تصفیه فاضلاب می کند.

گندزدایی فاضلاب بیمارستانی با کلر

جهت رساندن مقادیر میکروبی به آن حدی که در طبیعت وجود دارد پساب خروجی از تصفیه تکمیلی باید فرآیند کلرزنی تا نقطه شکست را نیز پشت سر بگذارد. گندزدایی ممکن است با دی اکسید کلر(بسیار کارآمد) هیپوکلرید سدیم یا گاز کلر انجام گیرد. سایر گزینه‌های شامل روشهایی نظیر استفاده از اشعه ماوراء بنفش می‌باشد. در این مورد باید طبق استانداردهای تصفیه فاضلاب عمل کرد.

گندزدایی پساب خروجی به ویژه در نقاطی که پساب به مناطق ساحلی وارد میگردد که محل زیست سخت پوستان می باشد و مردم منطقه عادت به خوردن سخت پوستان به صورت خام دارند با دقت و نظارت بیشتر ضروری تر میباشد تا به آنها صدمه وارد نشود.

تصفیه لجن فاضلاب بیمارستانی

لجن ناشی از تصفیه فاضلاب جهت اطمینان از حذف بیشتر عوامل بیماریزا نیازمند هضم بیهوازی است. یک روش جایگزین جهت بی خطرسازی لجن حاصل، خشک کردن و سپس سوزاندن آن به همراه زایدات عفونی می‌باشد. تصفیه فاضلاب بیمارستانی در داخل محوطه بیمارستان سبب تولید لجن خواهد شد که دارای مقادیر زیادی تخم انگل و سایر عوامل بیماریزا می‌باشد. این مرحله باید به خوبی انجام شود.

استفاده مجدد از فاضلاب و یا لجن حاصل از تصفیه فاضلاب

براساس رهنمود سازمان جهانی بهداشت فاضلاب تصفیه شده اگر قرار است بدون محدودیت برای کشاورزی استفاده گردد نباید بیش از یک تخم انگل به ازاء یک لیتر و بیش 100 فاضلاب تصفیه شده داشته باشد. ضروری است که ml از 1000 کلیفرم مدفوعی در لجن تصفیه شده بیش از یک تخم انگل به ازاء هر کیلوگرم و بیشاز 1000 کلیفرم مدفوعی به ازاء هر 100 گرم نداشته باشد. لجن مورد استفاده باید در داخل ترانشه‌‌های مخصوص پر گردد و سپس با خاک پوشانده شود. برای استفاده از پساب فاضلاب باید توجه کافی را داشت.

منبع: pakan-palayesh.com