از جمله مخاطرات چاه وجود گازهای سمی درون آن است که به آنها گاز چاه یا گاز فاضلاب گفته میشود. وجود این گازها در روند تخلیه چاه تاثیر بسزایی دارد. در واقع عملیات تخلیه چاه تحت تاثیر گازهای فاضلاب میباشد. وجود این گازها در سرعت تخلیه چاه و دقت تخلیه چاه تاثیرگذار است.
افراد مشغول به فعالیت در چاه، کارگران تخلیه چاه، کارگران حفر چاه، کارگران لایروبی چاه و کف تراشی چاه و هر کسی که با چاه ارتباط دارد باید به وجود گاز های چاه توجه کند.
بیشترین گازهایی که در چاهها یافت می شوند عبارتند از:
این گاز بیرنگ از هوا سبکتر است و بوی آن تند و زننده است. در صورت ترکیب شدن با هوا و گرم شدن و همچنین تحت فشار قرار گرفتن قابلیت انفجار دارد. جهت خنثی سازی آن میتوان از آب پودری استفاده کرد. تماس با این گاز باعث تحریکات چشم، بینی و مجاری تنفسی میگردد و سرفهآور و بیهوش کننده است. حتی در سطح پوست تولید سوختگی میکند. وجود 1 الی 5% درصد این گاز به مدت 1 ساعت باعث بروز مرگ در انسان میشود.
هنگام تخلیه چاه و حفر چاه توسط کارگران مربوطه باید از عدم وجود این گاز در چاه مطمئن شد. وجود این گاز درون چاه ممکن است باعث بروز حوادث تخلیه چاه و آسیب رسیدن به کارگران تخلیه چاه شود. چه بسیار کارگران تخلیه چاه که در اثر بیتوجهی به این گاز در هنگام تخلیه چاه دچار مسمومیت شدهاند.
شخصی که دچار مسمومیت با این گاز شده باشد تعرق شدیدی دارد که باید به هوای آزاد منتقل شود و پوست، چشم و محل های آلوده را با آب بسیار زیاد شستشو داد. همچنین باید هرگونه لباس آلوده را از تن فرد مسموم شده خارج نمود. افراد بیرون از چاه باید به کارگران تخلیه چاه توجه کافی داشته باشند تا در صورت مسمومیت هنگام تخلیه چاه به آنها کمک کنند.
این نوع گاز در اثر سوختن ناقص موادی مانند پشم، مو، گوشت و موادی که دارای گوگرد میباشند تولید میشود. این گاز بویی شبیه تخم مرغ گندیده دارد. مقدار ناچیز از این گاز را می توان با حس بویایی تشخیص داد. اگر کارگر تخلیه چاه این گاز را استنشاق کند دچار سرگیجه خواهد شد و دیگر توان انجام تخلیه چاه را نخواهد داشت.
وجود یک درصد از این گاز بسیار خطرناک است و تا دو درصد از این گاز را میتوان تشخیص داد. در چاهی که مقدار گاز در آن زیاد باشد نمیتوان عملیات تخلیه چاه را انجام داد. در چنین چاهی باید تخلیه گاز باید با وسایل ضد جرقه انجام گیرد. اگر این گاز در محیط سربستهای از داخل چاه به بیرون نشت کند امکان مسمومیت افراد وجود دارد. شخصی که برای مدت کوتاهی از این گاز تنفس کرده باشد را باید به هوای آزاد انتقال داد و در صورت عدم تنفس فرد اقدام به دادن تنفس مصنوعی و اکسیژن نموده و مصدوم را به بیمارستان منتقل نمود.
هنگام تخلیه چاه باید به وجود این گاز دقت کرد. در صورتی که کارگران تخلیه چاه این گاز را استنشاق کنند، دچار خفگی میشوند. حتی مقدار کمی از این گاز نیز کارگران تخلیه چاه را مسموم میکند.
بیرنگ و بو، قابل اشتعال و انفجار و مقدار کمی از آن در آب حل می شود. مخلوط این گاز با اکسیژن و هوا و با گاز کلر قابل انفجار است، کمی سمی است و استنشاق آن به مدت طولانی جای اکسیژن را در دستگاه تنفسی انسان اشغال کرده و باعث خفگی فرد میشود. باید مصدوم را به هوای آزاد منتقل کرد و در صورت لزوم اقدام به تنفسی مصنوعی نمود.
گاز متان بدون بو است، پس اشخاص تخلیه چاه باید به وجود آن در چاه دقت کنند. در صورتی که کارگران تخلیه چاه و یا عوامل تخلیه چاه وجود این گاز را احساس کردند باید به سرعت عملیات تخلیه چاه را متوقف کرده و کارگران تخلیه چاه را به محیطی دور از چاه منتقل کنند.
گازی بی رنگ، بی بو، غیر قابل اشتعال، سنگینتر از هوا و محلول در آب است. این گاز می تواند حجم و سرعت تنفس را 50 درصد بالا ببرد وجود 3 درصد از آن سرعت و حجم تنفس را 2 برابر می نماید و مقدار 10 درصد از آن کمتر از چند دقیقه باعث بروز مرگ میشود. خطر اصلی این گاز بالا بردن سرعت تنفس است.
اگر کارگران تخلیه چاه آن را استشمام کنند، باید به سرعت از چاه خارج شده و از ورود دیگر کارگران تخلیه چاه به داخل چاه جلوگیری شود. کارگران تخلیه چاه و دیگر عوامل تخلیه چاه باید دقت کافی را مبذول دارند.
برای کارگران تخلیه چاه و حفر چاه که با این گاز مسموم شدهاند باید اقدامات زیر را انجام داد.
در برخی از چاهها ممکن است گازهای مسموم کننده و گاز چاه وجود نداشته باشد اما بخار و گازهای بیاثر جایگزین اکسیژن شدهاند و درصد آن را پایین میآورد و شخص را دچار خفگی کامل یا ناقص مینمایند. این عامل نیز برای کارگران تخلیه چاه خطرناک است. ممکن است کارگران تخلیه چاه به علت کمبود اکسیژن دچار خفگی شوند و جان خود را از دست بدهند.
نکته مهم در مورد گازهای چاه این است که همه کارگران تخلیه چاه و دیگر عوامل تخلیه چاه که به نوعی با چاه رابطه دارند باید به وجود این گاز توجه کنند و در صورت وجود، عملیات تخلیه چاه را متوقف کنند. بسیاری از کارگران تخلیه چاه به علت بیتوجهی دچار مسمومیت شده و جان خود را از دست دادند.
منبع: وبلاگ ghoghnoos125