تصفیه فاضلاب
فاضلاب
به پسابهای تولید شده توسط مراکز مسکونی، صنعتی، اداری و دیگر مراکز که پس از استفاده از آب تولید میشوند، فاضلاب گفته میشود که در عموم به آبهای آلوده فاضلاب گفته میشود. فاضلاب از آب و مواد آلاینده تشکیل شده است. نسبت آب به مواد آلوده ۹۹/۹ به ۰/۱ است.
معمولا در مراکز تولید فاضلاب، آب باران و فضالاب با هم مخلوط شده و دفع میشوند که این روش کاملا اشتباه است. دفع آب باران و فاضلاب باید از هم جدا باشد و این دو هیچگاه نباید با هم مخلوط شوند. زیرا این کار باعث آلوده شدن و از بین رفتن آب باران و تولید چند برابری فاضلاب میشود.
دفع فاضلاب
برای دفع فاضلاب دو روش وجود دارد.
الف) روش سنتی
در این روش فاضلاب تولیدی ساختمان به مانند گذشته دفع میشود. یعنی داخل ساختمان چاهی حفر شده و فاضلاب تولیدی ساختمان داخل آن دفع میشود. با این که این روش که مضرات و مشکلات بسیاری دارد باز هم در بسیاری از ساختمانها و منازل از این روش استفاده میکنند. از جمله مضرات این روش رها سازی فاضلاب (بدون تصفیه) داخل زمین، آلودگی محیط زیست و منابع زیرزمینی آب میتوان نام برد. استفاده این روش در مدت طولانی باعث آلودگی منابع آبی و شیوع بیماریهای عفونی میشود. مشکلات استفاده از چاههای فاضلاب نیز بسیار است؛ چند نمونه از این مشکلات نیاز به حفر چاه، نیاز به تخلیه چاه (در صورت لزوم) و نیاز به لایروبی چاه میباشد.
ب) روش نوین
روش نوین دفع فاضلاب استفاده از پکیج تصفیه فاضلاب یا شبکه سراسری فاضلاب است. در این روشها فاضلاب تولید شده طی فرایندهایی تصفیه شده و آب تمیز و بهداشتی از آن تولید میشود. این روشها کاملا با محیط زیست سازگار است و هیچگونه ضرری برای محیط زیست و منابع زیرزمینی آب ندارد. آب تصفیه شده توسط این روشها هیچ بو و رنگی ندارد و عاری از هرگونه بیماری و ویروس است و از آن در مصارف کشاورزی استفاده میشود.
تفاوت پکیچ تصفیه فاضلاب با شبکه فاضلاب در این است که پکیج تصفیه فاضلاب برای استفاده ی یک یا چند ساختمان است و آب تصفیه شده توسط آن در داخل زمین رها میشود اما شبکه فاضلاب مجموعه فاضلابهای تمام شهر یا بخشهای از آن است که آب تصفیه شده توسط آن در مصارف کشاورزی استفاده میشود.
استفاده از پکیچ تصفیه فاضلاب در برای هر ساختمان و در هر مکانی وجود ندارد، بنابراین بهترین روش که امکان استفاده از آن برای همه امکان پذیر است، شبکه سراسری فاضلاب است.
تصفیه فاضلاب
در روش سنتی دفع فاضلاب عملیات تصفیه بر روی فاضلاب تولیدی انجام نمیشود و فاضلاب مستقیم وارد محیط زیست میشود. اما در روش نوین فاضلاب تولید شده پس از جمع آوری تصفیه شده و از آن استفاده میشود. مهم ترین دلایل تصفیه فاضلاب عبارت است از:
الف) از بین بردن آلودگی و بیماریهای داخل فاضلاب
فاضلابهای تولید شده حاوی مواد آلوده کننده و بیماری زا است؛ در واقع فاضلاب مجموعه ای از انواع بیماریها و ویروسهای خطرناک است. در صورت ورود این مواد به طبیعت و منابع آبی، باعث شیوع بیماریهای عفونی و واگیر دار خطرناکی میشود که سلامتی انسان و دیگر موجودات را به خطر میاندازد. این آلودگیها و بیماریهای موجود در فاضلاب باید از بین بروند تا دیگر خطری سلامتی موجودات را تهدید نکند. با تصفیه فاضلاب در شرایط خاص این آلودگیهای داخل فاضلاب از بین میروند و دیگر آب تصفیه شده خطر بهداشتی نخواهد داشت.
ب) جلوگیری از آلودگی محیط زیست
اگر فاضلابهای تولید شده وارد محیط زیست شوند میتوانند ضررهای جبران ناپذیری بر محیط زیست وارد کنند. آلودگی محیط زیست، آلودگی منابع آب زیرزمینی، بروز بیماریهای خطرناک در موجودات، آلودگی ظاهری زمین، متعفن شدن محیط و ضرهای بسیار دیگر که دیگر امکان جبران آن وجود ندارد. با جمع آوری و تصفیه فاضلاب میتوان از این مضرات جلوگیری کرد.
ج) بازیافت آب
با توجه به بحران کم آبی و کمبود آب قابل استفاده برای انسان، باید از منابع آبی به خوبی نگهداری کرد و از استفاده نامناسب و بی جا پرهیز کرد. همان طور که گفته شد، قسمت زیادی از فاضلاب متشکل از آب میباشد پس این فرصت برای ما وجود دارد که این منبع عظیم آب را تصفیه کرده و دوباره به چرخه مصرف باز گردانیم. آب بازیافت شده امکان استفاده در کشاورزی و پرورش آبزیان را دارد.
د) بازیافت مواد جامد فاضلاب
در فاضلاب مواد جامدی وجود دارد که قبل از تصفیه فاضلاب، به آنها آلودگی گفته میشود. اما پس از تصفیه فاضلاب امکان استفاده از این مواد در کشاورزی وجود دارد. با تصفیه فاضلاب و انجام فعالیتهای خاص بر روی فاضلاب مواد زائد و آلوده داخل فاضلاب به مواد غنی و مفید برای پرورش گیاه و کشاورزی تبدیل میشود.
ه) بازده اقتصادی
اگر چه ساخت تصفیه خانه فاضلاب و راه اندازی شبکه فاضلاب و زیر ساختهای آن هزینه زیادی در پی دارد اما سود حاصل از تصفیه فاضلاب و بازیافت آن در طولانی مدت جبران هزینههای اولیه را خواهد کرد. بازیافت فاضلاب و مواد داخل آن و استفاده از مواد بازیافتی و همچنین جلوگیری از آلودگی محیط زیست منافع اقتصادی مستقیم و غیر مستقیم بسیاری دارد.