روغن و چربی بلای جان فاضلاب
روغن و چربیها یکی از آلاینده‌های معمول در فاضلاب هستند؛ معمولاً فاضلاب‌های تولید شده در رستوران‌ها، آشپزخانه‌ها، قالیشویی و کارواش دارای روغن و چربی بالایی درون خود هستند.
فاضلاب تولید شده در یک آشپزخانه صنعتی از طریق راههای مختلفی تولید می‌شود که عبارتند از سینک آماده سازی، سینک شستشوی ظروف، ماشین ظرفشویی، بخش آبکشی حبوبات و برنج، کفشوی آشپزخانه و کانترهای سرو غذا؛
این فاضلاب عمدتاً حاوی روغن، چربی و پسمانده انواع غذا بوده و در گروه فاضلاب‌های انسانی چرب قرار می‌گیرد. این نوع فاضلاب ها در صورت ورود به چاه، در انتهای آن رسوب کرده و عمل تخلیه چاه و لایروبی چاه را با مشکل روبرو می کنند. هنگام تخلیه چاه این چربی ها در پمپ های تخلیه چاه رسوب کرده و عمل تخلیه چاه را متوقف می کند.
در برخی موارد غلظت آلاینده‌های ذکر شده به قدری بالاست که استفاده از یک واحد چربی گیر جهت جلوگیری از ایجاد مشکلات بیشتر مانند آلودگی محیط زیست، گرفتگی چاه و انسداد آن ضروری میگردد. این نوع چربی ها نیز مشکلی جدی در تخلیه چاه های فاضلاب هستند.
با توجه به چرب بودن فاضلاب و همچنین رسوب چربیها در جداره ی لوله و تنگ تر شدن مسیر لوله ی فاضلاب پس از گذشت چندین سال از زمان بهره برداری و همچنین وجود پسمانده‌های مواد غذایی در فاضلاب آشپزخانه، توصیه می‌شود قطر لوله‌های فاضلاب، بیشتر از اندازه معمول باشد تا در خروج فاضلات از لولهها مشکلی به وجود نیاید و روغن و چربی سبب انسداد لوله فاضلاب نگردد.
در صورت وجود زیرساخت لازم برای استفاده از شبکه سراسری جمع آوری فاضلاب می‌بایست لوله اصلی خروجی فاضلاب آشپزخانه به شبکه فاضلاب متصل گردد. در غیر این صورت با مشکل تخلیه چاه و لایروبی چاه رو برو خواهد بود.
اما در هر صورت لوله اصلی خروجی فاضلاب از آشپزخانه‌های صنعتی (مجتمعهای مسکونی، دانشگاهها، بیمارستان‌ها، هتل‌ها، رستوران‌ها و...) قبل از اتصال به شبکه سراسری جمع‌آوری فاضلاب شهری، دفع و یا تصفیه فاضلاب باید وارد سیستم چربی گیر (Grease Trap) جهت جداسازی چربیهای فاضلاب شود.
این روش چربی گیری نوعی روش فیزیکی تصفیه فاضلاب است که در طی انجام آن نیاز به هیچ گونه تجهیزات الکترومکانیکالی نبوده و از لحاظ هزینه ساخت و نگهداری کاملا مقرون به صرفه است.
از آنجا که وزن مخصوص یا همان چگالی روغن و چربی کمتر از آب و فاضلاب است(در حدود ۰/۹ گرم بر سانتیمتر مکعب) این ذرات روی سطح آب فاضلاب شناور باقی میمانند. بنابراین چربی گیرها با توجه به همین اصل ساده و در عین حال کلیدی طراحی و ساخته می‌شوند.
جهت انجام این فرایند چربی گیری تنها لازم است که یک محیط بدون اغتشاش و آرام برای فاضلاب فراهم شود.
روش‌های مختلفی جهت حذف روغن و چربی از فاضلاب و پساب پیشنهاد می‌شود، که اقتصادی ترین روش، استفاده از روش ثقلی است که به سبب هزینه کم و کارایی روش شناورسازی ثقلی، امروزه در اغلب موارد از این روش برای حذف چربی و روغن از فاضلاب استفاده می‌شود.
فاضلاب خروجی از ساختمان از طریق لوله فاضلاب وارد چربی گیر شده و پس از رد شدن از آشغال‌گیر تمام عوامل ریز و درشت از آن جدا شده و سپس توسط مکانیزمی وارد سیستم چربی گیر شده و در آن از سرعت فاضلاب حاوی روغن کاسته می‌شود.
چربیهای درون فاضلاب به صورت لایه‌ای ورقه‌ای روی سطح آب به صورت شناور باقی مانده و پساب بدون روغن از قسمت خروجی از سیستم خارج شده و وارد فرآیندهای تصفیه فاضلاب می‌شود.
ضرورت استفاده چربی گیر به عنوان ایستگاه پمپاژ
مدیر دفتر کنترل کیفیت آب و فاضلاب همدان با تأکید بر اینکه یکی از معضلات اصلی فاضلاب ورود چربیها به داخل فاضلاب است، افزود: حذف روغن و چربی از فاضلاب برای جلوگیری از تخلیه چاه مداوم، گرفتگی لولهها، منهول‌ها و چاه‌های جذبی توسط چربی گیر در فاضلاب بسیار موثر است.
علیرضا حجت گفت: حذف مواد معلق و ذرات قابل ته نشینی جهت جلوگیری از پر شدن سریع چاه فاضلاب جذبی و همچنین جلوگیری از انسداد و گرفتگی لوله‌های فاضلاب موثر بوده و نیاز شما را به لوله بازکنی، تخلیه چاه و لایروبی چاه مرتفع میکند.
وی اظهار کرد: چربی گیر، پیش تصفیه انواع فاضلاب‌های بهداشتی، صنعتی و کاهش بار آلودگی فاضلاب، متعادل سازی کمی و کیفی فاضلاب در سیستم‌های تصفیه فاضلاب است.
مدیر دفتر کنترل کیفیت آب و فاضلاب همدان به استفاده از چربی گیر به عنوان ایستگاه پمپاژ اشاره کرد و خاطر نشان کرد: از مهمترین مشکلاتی که در شبکه سراسری فاضلاب با آن برخورد می‌کنیم، انسداد لولهها، کانال‌ها و منهول‌های فاضلاب، تخلیه چاه های مداوم ناشی از چربی فاضلاب خروجی از هتل‌ها، رستوران‌ها، دانشگاهها، مجتمعهای مسکونی و صنایعی که به نوعی با انواع گریس‌ها، روغن‌ها و چربی سروکار دارند، است.
وی ادامه داد: چربی تا مدتی که در محیط گرم قرار دارد، به صورت مایع است و در صورت سرد شدن به شکل جامد و چسبنده در میآید و به جدار لولهها و دیواره کانال‌های فاضلاب می‌چسبد و عامل سرسختی در مقابل تخلیه چاه خواهد شد.
آقای حجت بیان داشت: در این حالت چربیهای چسبیده به دیواره لولهها باعث کاهش قطر لولهها شده و مانع از عبور فاضلاب و در نهایت سبب پس‌زدگی آب و فاضلاب می‌شود که در این صورت چاه نیاز به تخلیه چاه خواهد داشت.
وی یادآور شد: گاهی اوقات شاهد بیرون‌زدگی فاضلاب از منهول‌ها به سطح خیابان بوده و گاهی به هتل، رستوران و حتی منازل شخصی پس زده و باعث زیان‌های بهداشتی و مالی فراوانی می‌شود.
مدیر دفتر کنترل کیفیت آب و فاضلاب همدان اضافه کرد: در زمان بارندگی که حجم فاضلاب زیاد می‌شود، میزان چربی موجود در فاضلاب بیشتر دیده می‌شود.
پسماندهای چرب به فاضلاب تخلیه نشود
وی با بیان اینکه یکی از راههای جلوگیری از ورود چربی به فاضلاب عدم تخلیه پسماندهای چرب غذایی است، افزود: این امر تا حدودی می‌تواند از صدمات چربی به شبکه‌های فاضلاب و یا ورود انواع روغن‌ها به درون شبکه سراسری فاضلاب جلوگیری کند.
آقای حجت با تأکید به اینکه باید به جای تخلیه چربی و روغن در سینک ظرفشویی، آن را داخل کیسه زباله ریخته و به صورت جداگانه دفع کرد، افزود: برای آشپزخانه‌های بزرگ باید حتماً از چربی گیر در خروجی کانال فاضلاب ساختمان استفاده کرده و بسته به ظرفیت آن هر چند وقت یک بار بازدید و چربیها را تخلیه کرد.
وی اضافه کرد: با روش فوق هم شبکه فاضلاب و هم خود شهروندان از صدمات ناشی از پس زدگی فاضلاب ایمن می‌ماند.
با این تفاسیر جلوگیری از ورود روغن و چربیها به شبکه سراسری فاضلاب یک اصل مهم است که باید همه آشپزخانه‌های صنعتی ضمن توجه به این مهم به آن عمل کنند.
با توجه به اینکه با احداث تصفیه‌خانه فاضلاب از این پس فاضلاب‌ها نیز با تصفیه در امور صنعتی و کشاورزی مصرف می‌شوند، باید از ورود چربیها و روغن‌ها که به سختی از آب جدا می‌شوند، جلوگیری کرد.
منبع: خبرگزاری فارس